ROCZNY RAPORT 2017/2018

 

Ewaluacja wybranych obszarów:

 

I. Działania szkoły uwrażliwiające uczniów na potrzeby uczniów niepełnosprawnych

 

 

 

 

 

W RAMACH SZKOLNEGO PROGRAMU WSPIERANIA UZDOLNIONYCH

„WARS I SAWA”

 

 

 

 

 

                         Opracowanie:

                                Monika Marchwińska - Różańska

                                Zespół do ds. Wspierania Uzdolnionych

                                Szkolny Zespół Psychologiczno – Pedagogiczny

 

 

 

 

 

1. OBSZAR EWALUACJI

 

Działania szkoły uwrażliwiające uczniów na potrzeby uczniów niepełnosprawnych

 

2. CEL EWALUACJI

Usprawnienie funkcjonowania szkoły tak, aby uczniowie niepełnosprawni byli pełnymi członkami społeczności szkoły:

• uczniowie niepełnosprawni efektywnie  integrują się z pełnosprawnymi rówieśnikami zgodnie z własnymi możliwościami;
• uczniowie niepełnosprawni są członkami społeczności szkolnej, uczestniczą we wszystkich wydarzeniach życia tej społeczności

 

3. OPIS EWALUACJI

 

PYTANIA KLUCZOWE:

1. Jakie działania są podejmowane, aby uczniowie niepełnosprawni mogli efektywnie integrować się z rówieśnikami?
2. Jaki był efekt tych działań? Które działania nie przyniosły efektu? Jak działania oceniane są przez uczniów i rodziców?
3. Co sprzyja a co przeszkadza integracji uczniów w naszej szkole?

KRYTERIA EWALUACJI:

1. Skuteczność podjętych działań związanych z uwrażliwianiem uczniów na potrzeby niepełnosprawnych.
2. Trwałość podjętych działań związanych z włączaniem uczniów niepełnosprawnych w nurt życia klasy i szkoły.
3. Atrakcyjność działań prowadzonych przez szkołę w celu uwrażliwiania uczniów na potrzeby osób niepełnosprawnych i potrzebujących pomocy.

 

ŹRÓDŁA INFORMACJI I DOBÓR PRÓBY:

1. Wszyscy nauczyciele wychowawcy i nauczyciele wspomagający zatrudnieni w SP 318
2. Psycholog i pedagog szkolny
3. Rodzice uczniów klas: IIId, IIIe, IVb, IVd
4. Uczniowie klas IIId, IIIe, IVb, IVd
5. Dobór próby celowy - uczniowie z oddziałów ogólnodostępnych i integracyjnych z pierwszego i drugiego etapu edukacyjnego

 

 

METODY BADAWCZE

1. Ankieta:

1. dla nauczycieli wychowawców i nauczycieli wspomagających
2. dla rodziców
3. dla uczniów

2. Wywiad z psychologiem i pedagogiem szkolnym
3. Analiza dokumentacji szkolnej - plan pracy zespołu ds. integracji, program  wychowawczo – profilaktyczny szkoły oraz  plany wychowawcze zespołów klasowych.

 

 

WYNIKI EWALUACJI

 

1. OPRACOWANIE ZBIORCZE WYNIKÓW ANKIET PRZEPROWADZONYCH WSRÓD NAUCZYCIELI

Nauczyciele wychowawcy oraz nauczyciele wspomagający są zobligowani do prowadzenia w swoich klasach działań mających na celu uwrażliwianie uczniów pełnosprawnych na potrzeby uczniów niepełnosprawnych oraz umożliwienie uczniom z dysfunkcjami pełnego uczestnictwa w życiu klasy i szkoły.

 

Analiza ilościowa danych i wyników

 

Na podstawie ankiety skierowanej do wszystkich nauczycieli wychowawców i nauczycieli wspomagających (23 nauczycieli), dotyczącej działań podejmowanych przez szkołę w celu zapewnienia efektywnej integracji uczniów pełno- i niepełnosprawnych oraz oceny tych działań uzyskano następujące informacje:

Do działań podejmowanych przez nauczycieli, które najbardziej wpływają na efektywną integrację uczniów niepełnosprawnych z rówieśnikami zaliczono:

• imprezy szkolne np. Dzień Autyzmu, Dzień Osób Niepełnosprawnych (22 osoby);
• piknik integracyjny (20 osób);
• wydarzenia integrujące zespół klasowy np. urodziny, klasowe wigilie (20 osób);
• indywidualne rozmowy z rodzicami i uczniami (19 osób);
• lekcje wychowawcze, na których podejmowana jest tematyka niepełnosprawności (18 osób);
• konsultacje z psychologiem i pedagogiem szkolnym (18 osób);
• lekcje integracyjne (18 osób);
• warsztaty o osobach niepełnosprawnych (17 osób);
• metody aktywizujące np. praca w grupach (16 osób);
• wycieczki szkolne (16 osób);
• oglądanie filmów i prezentacji o różnych rodzajach niepełnosprawności (14 osób);
• dyskoteki (14 osób)
• inne np. konkursy o tematyce integracyjnej, imprezy integrujące rodziców i uczniów, koła zainteresowań, przedstawienia

 

Ankietowani nauczyciele wskazali również działania, które warto nasilić, aby integracja w szkole była pełna i nie kończyła się na współdziałaniu w obrębie oddziałów integracyjnych. Należały do nich m. in.:

• warsztaty o osobach niepełnosprawnych (17 osób);
• wyznaczanie uczniów do wspólnych działań np. podczas pracy metodą projektów (17 osób);
• zebrania z rodzicami o tematyce integracyjnej (15 osób);
• wyjaśnianie uczniom ograniczeń wynikających z niepełnosprawności (15 osób);
• konkursy o tematyce integracyjnej (14 osób);
• obchody dni związanych z osobami niepełnosprawnymi np. Dzień Osób z Zespołem Downa (13 osób);
• imprezy integrujące rodziców i uczniów (12 osób).

Żaden z nauczycieli nie zaproponował działania, które warto by było zainicjować w szkole w celu poprawy integracji uczniów.

Nauczyciele zostali również zapytani o efekty prowadzonych przez nich działań:

1. 11 nauczycieli uważa, że uczniowie niepełnosprawni dobrze czują się w swojej klasie i w szkole, a 12 nauczycieli uważa, że raczej dobrze;
2. 17 nauczycieli uważa, że uczniowie niepełnosprawni mają dobry kontakt z uczniami pełnosprawnymi, a 6 nauczycieli oceniło ten kontakt jako bardzo dobry;
3. 15 nauczycieli ustaliło stopień integracji w zespole klasowym na poziomie umiarkowanym, a 8 oceniło jako duży.

Znaczna większość nauczycieli - 74% uważa, uczniowie niepełnosprawni mają dobry kontakt ze swoimi pełnosprawnymi rówieśnikami. 65% nauczycieli ocenia stopień integracji w zespole klasowym na poziomie umiarkowanym (średnim). Wszyscy nauczyciele ocenili samopoczucie w szkole uczniów z dysfunkcjami jako dobre i raczej dobre.

Ocena działań prowadzonych przez szkołę:

1. przez rodziców:

1. bardzo dobrze - 4 nauczycieli;
2. dobrze - 17 nauczycieli;
3. brak informacji zwrotnej  - 2;

2. przez uczniów:

1. bardzo dobrze - 9 nauczycieli;
2. dobrze - 13 nauczycieli;
3. źle - 1 nauczyciel

W ocenie nauczycieli zarówno rodzice, jaki i uczniowie, podejmowane przez szkołę działania uwrażliwiające na potrzeby uczniów niepełnosprawnych, oceniają dobrze.

Ankietowani nauczyciele podjęli również próbę określenia, co przeszkadza, a co sprzyja integracji w szkole.

1. czynniki przeszkadzające integracji:

1. brak wiedzy - 15 nauczycieli;
2. stereotypy - 13 nauczycieli;
3. lęk i opór rodziców oraz projekcja tych lęków na dzieci - 13 osób;
4. brak doświadczeń związanych z niepełnosprawnością - 10 osób;
5. inne - przesyt tematów o niepełnosprawności, złe doświadczenia, opór ze strony rodziców dzieci niepełnosprawnych - 3 nauczycieli;

2. czynniki sprzyjające integracji:

1. pozytywne doświadczenia - 18 nauczycieli;
2. wiedza - 15 nauczycieli;
3. pozytywny przykład osób ze środowiska - 15 nauczycieli;
4. inne - rozmowy z rodzicami, zajęcia z uczniami, godziny wychowawcze, spotkania z osobami niepełnosprawnymi, współpraca z rodzicami/nauczycielami - 4 nauczycieli.

Nauczyciele określili, że do czynników najbardziej przeszkadzających w integracji należą: brak wiedzy, funkcjonujące w społeczeństwie stereotypy oraz lęki rodziców i ich projekcja na dzieci. Za czynniki sprzyjające integracji wskazano: własne pozytywne doświadczenia, wiedzę i pozytywne przykłady płynące z otoczenia.

 

 

 

 

 

 

2. OPRACOWANIE ZBIORCZE WYNIKÓW ANKIET PRZEPROWADZONYCH WSRÓD RODZICÓW

 

Ankieta została przeprowadzona wśród rodziców dwóch klas trzecich (integracyjnej i ogólnodostępnej) i dwóch klas czwartych (integracyjnej i ogólnodostępnej). Łącznie rodzice oddali 44 wypełnione ankiety.

Pytania w ankiecie dotyczyły podejmowanych przez szkołę działań w zakresie integracji uczniów niepełnosprawnych i pełnosprawnych.

Pierwsze dwa pytania dotyczyły oceny działań podejmowanych przez szkołę. Wśród działań, które mają największy wpływ na integrację rodzice zaznaczyli (w teście wielokrotnego wyboru):

• imprezy szkolne np. Dzień Autyzmu, Dzień Osób Głuchych ( 30 osób: 17 klasa integracyjna i 13 klasa ogólnodostępna);
• Rodzinny Piknik Integracyjny (29 osób: 18 klasa integracyjna i 11 klasa ogólnodostępna);
• wydarzenia integrujące zespół klasowy np. urodziny, wigilie, andrzejki (27 osób: 20 klasa integracyjna i 7 klasa ogólnodostępna);
• lekcje integracyjne (25 osób: 16 klasa integracyjna i 9 klasa ogólnodostępna);
• godziny wychowawcze, na których podejmowana jest problematyka niepełnosprawności (23 osoby: 14 klasa integracyjna i 9 klasa ogólnodostępna);
• konkursy o tematyce integracyjnej, np. na zabawkę sensoryczną (23 osoby: 11 klasa integracyjna i 12 klasa ogólnodostępna);
• warsztaty o osobach niepełnosprawnych (21 osób: 11 klasa integracyjna i 10 klasa ogólnodostępna);
• dyskoteki (18 osób: 10 klasa integracyjna i 8 klasa ogólnodostępna);
• wycieczki (16 osób: 11 klasa integracyjna i 5 klasa ogólnodostępna);
• imprezy integrujące rodziców i uczniów, np. ogniska, przedstawienia, wigilia (15 osób: 8 klasa integracyjna i 7 klasa ogólnodostępna);
• oglądanie filmów i prezentacji na temat różnych typów niepełnosprawności (12 osób: 8 klasa integracyjna i 4 klasa ogólnodostępna);
• zebrania z rodzicami o tematyce integracyjnej (6 osób z klasy integracyjnej);
• wspólne przebywanie na świetlicy szkolnej (1 osoba z klasy ogólnodostępnej).

Rodzice wśród działań najbardziej sprzyjających integracji wymienili:

• lekcje integracyjne;
• imprezy integrujące uczniów i rodziców, np. ogniska, przedstawienia;
• warsztaty o osobach niepełnosprawnych;
• wydarzenia integrujące zespół klasowy;
• wycieczki;
• Rodzinny Piknik Integracyjny;
• praca w grupach;
• dyskoteki;
• inne: imprezy szkolne, spotkania ze specjalistami, rozmowy indywidualne z uczniami/rodzicami, zebrania z rodzicami uczniów o tematyce integracyjnej, zaangażowanie nauczyciela wspomagającego.

Jedno z pyta ankiety dotyczyło propozycji rodziców, jakie inne działania na rzecz integracji, niż te już realizowane, powinny zostać wdrożone. Ankietowani rodzice zaproponowali:

• przedstawianie twórczości/aktywności osób niepełnosprawnych;
• pozyskanie funduszy na działania o charakterze integracyjnym;
• obecność dodatkowych osób do opieki nad dziećmi z niepełnosprawnością w sytuacjach wymagających wspomagania;
• przeszkolenie wszystkich nauczycieli z zakresu integracji;
• spotkania z osobami niepełnosprawnymi;
• informacje na temat niepełnosprawności w przestrzeni szkolnej.

Do działań, których w opinii rodziców było za mało należą:

• spotkania dla rodziców o tematyce integracyjnej (uświadamianie rodziców dzieci pełnosprawnych, rozmowy na temat trudnych zachowań dzieci z niepełnosprawnością);
• prezentacje dotyczące niepełnosprawności;
• wydarzenia integrujące dzieci zdrowe z dziećmi niepełnosprawnymi;
• warsztaty podejmujące tematykę osób niepełnosprawnych;
• rozmowy na temat nietypowych zachowań uczniów niepełnosprawnych;
• konkursy podejmujące tematykę integracji;
• warsztaty o przemocy i wyobcowaniu.

Zgodnie z zasadami dotyczącymi opracowywania ankiet, skrajne odpowiedzi zostały odrzucone.

 

 

3. OPRACOWANIE ZBIORCZE WYNIKÓW ANKIET PRZEPROWADZONYCH WSRÓD UCZNIÓW

 

Ankiety zostały przeprowadzone wśród uczniów czterech oddziałów - dwóch klas trzecich (integracyjnej - 13 osób i ogólnodostępnej - 19 osób) i dwóch klas czwartych (integracyjnej - 13 osób i ogólnodostępnej - 17 osób). W sumie objętych badaniem zostało 62 uczniów (26 uczniów z oddziału integracyjnego i 36 uczniów z oddziału ogólnodostępnego).

Pierwsze trzy pytania ankiety dotyczyły integracji zespołu klasowego. Uzyskane wyniki były bardzo zbliżone we wszystkich oddziałach:

1. uczniowie wskazali, że w swojej klasie mają wiele koleżanek i kolegów - 50% badanych, a 47% ma kilkoro dobrych koleżanek i kolegów, 3% z nikim się specjalnie nie przyjaźni;
2. 32% ankietowanych udzielił odpowiedzi, że gdy mają kłopoty wszyscy z klasy starają się im pomagać, 60% stwierdziło, że kilka osób z klasy pomaga im w sytuacjach trudnych, a tylko 8% uważa, że nikt z klasy im nie pomaga, gdy mają kłopot;
3. 96% badanych zgodnie wskazało, że zawsze starają się pomóc osobie z klasy, która ma kłopoty.

Wyniki uzyskane w tych trzech pytaniach wyraźnie potwierdzają, że uczniowie z wszystkich badanych zespołów klasowych są ze sobą zintegrowani, lubią się i wzajemnie się wspierają.

Kolejne pytania ankiety objęły zagadnienia dotyczące niepełnosprawności:

1. 98% uczniów wie, kim jest osoba niepełnosprawna;
2. 92% uczniów wie, że do ich klasy lub szkoły uczęszczają uczniowie niepełnosprawni, 8% nie ma takiej wiedzy;
3. 60% uczniów stwierdziła, że ich niepełnosprawni koledzy i koleżanki biorą aktywny udział w imprezach i uroczystościach szkolnych, 32% uważa, że czasami biorą udział, a 8% twierdzi, że uczniowie niepełnosprawni nie uczestniczą w życiu klasy i szkoły;
4. 100% uczniów potwierdziło, że wychowawca rozmawiał z nimi na temat niepełnosprawności, a 79% potwierdziło, że tego typu zajęcia odbyły się w bieżącym roku szkolnym; 85% badanych uczniów określiło tego typu zajęcia za pomocne w zrozumieniu zachowania kolegów z klasy/szkoły;
5. uczniowie zazwyczaj nie wskazywali potrzeby częstszych rozmów z wychowawcą czy pedagogiem szkolnym na temat niepełnosprawności (zazwyczaj około 4-7 uczniów w każdej klasi, a jeśli już tak, to chcieliby porozmawiać o: głuchoniemych (2 osoby), niewidomych (8 osób), niedosłyszących (3 osoby), osobach niepełnosprawnych ruchowo (8 osób), z autyzmem (2 osoby), osobach niepełnosprawnych intelektualnie (2 osoby), osobach z chorobami psychicznymi (2 osoby);
6. uczniowie klasy 3e - 84% wyraziło zdecydowaną potrzebę rozmowy z wychowawcą na temat osób z różnymi niepełnosprawnościami.

 

Analizując przeprowadzone ankiety można jednoznacznie stwierdzić, że miedzy poszczególnymi klasami brak widocznych różnic w odpowiedziach - ankietowani odpowiadali w sposób zbliżony do siebie bez względu na to, czy uczą się w oddziale ogólnodostępnym czy integracyjnym, w klasie trzeciej czy czwartej. Ankietowani uczniowie wiedzą, czym jest niepełnosprawność oraz mają świadomość, że do ich klasy/szkoły uczęszczają osoby z niepełnosprawnościami. Wychowawcy/pedagog szkolny regularnie prowadzą rozmowy z uczniami. Tylko klasa 3e wykazała się potrzebą dodatkowych zajęć dotyczących funkcjonowania osób z niepełnosprawnością i trudnościami rozwojowymi. Uczniowie systematycznie uczestniczą w zajęciach na temat niepełnosprawności i wskazują je, jako pomocne w zrozumieniu zachowania kolegów z klasy/szkoły.

 

 

4. WYWIAD Z PSYCHOLOGIEM I PEDAGOGIEM SZKOLNYM

 

W ramach prowadzonej ewaluacji wewnętrznej przeprowadzono wywiad z psychologiem i pedagogiem szkolnym. Z analizy przeprowadzonego wywiadu wynika:

• W szkole prowadzone są działania przybliżające uczniom możliwości, potrzeby i ograniczenia uczniów niepełnosprawnych. Mają one charakter zajęć w klasach, świetlicy szkolnej, warsztatów prowadzonych przez terapeutów z zewnątrz - warsztaty „Bądź pomocny” oraz „Niepełnosprawny - a kto to?”.
• Szkoła corocznie organizuje obchody Międzynarodowego Dnia Osób Niepełnosprawnych, Tygodnia Wiedzy na Temat Autyzmu, Dnia Osób z Zespołem Downa, Międzynarodowego Dnia Głuchych i Języka Migowego, Dnia Mózgowego Porażenia Dziecięcego, Dnia Białej Laski, dnia Chorych Psychicznie, Dnia Walki z Depresją.
• Działania wspierające podejmowane są na bieżąco w zależności od sygnalizowanych potrzeb. Trudne sytuacje omawiane są na spotkaniach zespołu, a w proces terapeutyczny włączani są również rodzice.
• Wsparcie psychologa/pedagoga, w zależności od zaleceń zawartych w orzeczeniach, może mieć charakter spotkań indywidualnych lub grupowych (zajęcia socjoterapeutyczne, TUS);
• W szkole zdarzają się sytuacje, kiedy to uczniowie sami wychodzą z inicjatywą pomocy uczniom z niepełnosprawnością.
• Pozytywne postawy społeczne wobec dzieci z niepełnosprawnością kształcone są poprzez tworzenie oddziałów integracyjnych. Dodatkowo prowadzona jest wśród uczniów i rodziców psychoedukacja dotycząca różnych form niepełnosprawności (wykłady, warsztaty, lekcje, spotkania z osobami niepełnosprawnymi).
• Z informacji zwrotnych pochodzących od uczniów wynika, iż chętnie uczestniczą w zajęciach i są one dla nich pomocne. Rodzice często sygnalizują potrzebę prowadzenia i kontynuowania zajęć, co świadczy o dostrzeganych efektach.

 

 

 

 

 

 

 

5. ANALIZA DOKUMENTACJI SZKOLNEJ - PLANU PRACY ZESPOŁU DS. INTEGRACJI, PROGRAMU  WYCHOWAWCZO – PROFILAKTYCZNEGO SZKOŁY ORAZ  PLANÓW WYCHOWAWCZYCH ZESPOŁÓW KLASOWYCH.

 

1. Plan pracy zespołu ds. integracji zakłada realizację, głównie przez nauczycieli wspomagających, szeregu działań mających na celu uwrażliwianie uczniów pełnosprawnych na potrzeby i funkcjonowanie osób z deficytami i trudnościami rozwojowymi. W planie pracy zespołu znalazły się następujące działania, których znaczna część została już zrealizowana:

• Międzynarodowy Dzień Głuchych i Języka Migowego;
• Dzień Mózgowego Porażenia Dziecięcego;
• Dzień Białej Laski;
• Dzień Życzliwości i Pozdrowień;
• Dzień Osób Niepełnosprawnych;
• Dzień Chorych Psychicznie;
• Dzień Walki z Depresją;
• Światowy Dzień Zespołu Downa;
• Tydzień Wiedzy na temat Autyzmu;
• Rodzinny Piknik Integracyjny;
• pedagogizacja uczniów w trakcie zajęć lekcyjnych, przerw, wycieczek.

 

2. Program  wychowawczo – profilaktyczny szkoły

Zapisy w programie wychowawczo – profilaktycznym zawierają działania uwrażliwiające uczniów na potrzeby uczniów niepełnosprawnych. Szkoła promuje wychowanie  w duchu humanizmu, tolerancji, wolności sumienia, sprawiedliwości, szacunku dla odmienności innych ludzi i ich pracy, a także kształtuje właściwą postawę dziecka niepełnosprawnego wobec siebie i innych.

Wśród celów szczegółowych sformułowano m. in. takie założenia:

• kształtowanie przyjaznego klimatu w szkole, budowanie prawidłowych relacji rówieśniczych oraz relacji uczniów, nauczycieli, pracowników szkoły i rodziców;
• zwiększanie świadomości uczniów na temat powstawania, funkcjonowania, przejawów i skutków dyskryminacji oraz przeciwdziałania tym zjawiskom;
• integrowanie środowiska szkoły, w tym uczniów z niepełnosprawnościami, przewlekle chorych, odmiennych kulturowo;
• współpraca z instytucjami wspierającymi działania szkoły z zakresu bezpieczeństwa, wychowania i profilaktyki;
• rozwijanie kompetencji społecznych opartych na wzajemnym szacunku i zaufaniu, m.in. przez:

• kształtowanie postawy szacunku, empatii i tolerancji;
• przeciwdziałanie przejawom agresji i przemocy w szkole;
• wdrażanie do postępowania zgodnie z obowiązującymi normami społecznymi;
• integrowanie działań społeczności szkolnej – w tym zespołów klasowych;
• odwoływanie się do doświadczeń i poglądów znanych autorytetów;
• wspieranie samorządności uczniów oraz działalności woluntarystycznej.

 

3. Plany wychowawcze zespołów klasowych

Zadania zaplanowane do realizacji na rzecz uczniów niepełnosprawnych zapisane zostały również w planach wychowawczych zespołów klasowych. Należą do nich m. in.:

• organizowanie uroczystości szkolnych i klasowych z czynnym  udziałem dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi;
• wdrażanie do odpowiedzialności i dbałości o własne prawa oraz do poszanowania praw innych;
• kształtowanie postaw tolerancji i kultury zachowań;
• przeciwdziałanie przejawom  agresji i przemocy rówieśniczej oraz działania mające na celu podniesienie poziomu bezpieczeństwa w szkole - rozmowy i dyskusje z dziećmi na temat przemocy psychicznej i fizycznej, spotkanie z pedagogiem na temat zachowania wobec uczniów słabszych i z trudnościami;
• przyjęcie systemu wartości opartego na zasadzie dobra drugiego człowieka;
• integrowanie zespołu klasowego;
• wdrażanie przez wychowawców tematów dotyczących niepełnosprawności zaproponowanych przez  zespół do spraw integracji.

 

 

WNIOSKI Z EWALUACJI

• Nauczyciele wskazują na liczne działania podejmowane na terenie szkoły, które sprzyjają integracji uczniów niepełnosprawnych z ich pełnosprawnymi rówieśnikami.
• Nauczyciele wskazali działania, które z uwagi na pozytywne efekty jakie przynoszą, warto zintensyfikować w najbliższym czasie: warsztaty o osobach niepełnosprawnych, wyznaczanie uczniów do wspólnych działań, zebrania z rodzicami o tematyce integracyjnej, wyjaśnianie uczniom ograniczeń wynikających z niepełnosprawności, konkursy podejmujące tematykę integracji, obchody dni związanych z różnymi niepełnosprawnościami, imprezy integrujące rodziców i uczniów.
• Efekty prowadzonych przez nauczycieli działań zostały przez nich ocenione na poziomie dobrym, natomiast na poziomie umiarkowanym została oceniona integracja w klasach. Uczniowie niepełnosprawni mają dobry kontakt z rówieśnikami w klasie i w szkole oraz dobrze się czują w zespole klasowym.
• Wśród czynników utrudniających integrację nauczyciele wymienili przede wszystkim: brak wiedzy, stereotypy i lęki rodziców. Natomiast za czynniki sprzyjające integracji uznano: pozytywne doświadczenia, wiedza i przykład osób ze środowiska pozaszkolnego.
• Wśród działań korzystnie wpływających na integrację uczniów niepełnosprawnych i pełnosprawnych, rodzice najczęściej wskazują: wigilie, Rodzinny Piknik Integracyjny, lekcje integracyjne, warsztaty o osobach niepełnosprawnych.
• W ocenie rodziców do działań sprzyjających integracji należą: lekcje integracyjne, warsztaty o osobach niepełnosprawnych, wydarzenia i wycieczki klasowe oraz Rodzinny Piknik Integracyjny.
• Inne działania, jakie wg rodziców należałoby wdrożyć to: lekcje na temat przemocy rówieśniczej, przedstawienie twórczości/aktywności osób niepełnosprawnych, rozwijanie umiejętności pracy w grupie, dofinansowanie procesu integracji, przeszkolenie wszystkich nauczycieli z zakresu integracji.
• Wśród działań, których w opinii rodziców było za mało należą: prezentacje dotyczące niepełnosprawności, wydarzenia integrujące dzieci zdrowe z dziećmi niepełnosprawnymi, spotkania dla rodziców o tematyce integracyjnej, informowanie uczniów na początku edukacji, że do ich klasy/szkoły uczęszczają uczniowie niepełnosprawni, systematyczna współpraca rodzic - wychowawca - pedagog/psycholog.
• Do przeszkód utrudniających proces integracji rodzice zaliczają przede wszystkim: uprzedzenia i stereotypy, postawy rodziców i uczniów, presja grupy, niewystarczająca wiedza na temat niepełnosprawności.
• Zespoły klasowe, w ocenie uczniów, są zgrane i wszyscy mogą liczyć na pomoc i wsparcie rówieśników z klasy.
• Uczniowie wiedzą, kim jest osoba niepełnosprawna oraz mają świadomość, że do ich klasy/szkoły uczęszczają uczniowie niepełnosprawni. W ich ocenie niepełnosprawni rówieśnicy aktywnie uczestniczą w życiu klasy i szkoły.
• Wychowawcy rozmawiają z uczniami na temat niepełnosprawności, a przeprowadzone zajęcia były dla nich pomocne w rozumieniu zachowania swoich rówieśników. Uczniowie nie wskazują potrzeby częstszych rozmów z nauczycielami na temat osób niepełnosprawnych. Wyjątek stanowi klasa IIIe, której uczniowie w 84% opowiedzieli się za częstszymi rozmowami z wychowawcą na ten temat.
• Niewielka grupa uczniów, która chciałaby podjąć podczas rozmów z wychowawcą tematykę dotyczącą: głuchoniemych, niewidomych, niedosłyszących, osób niepełnosprawnych ruchowo i intelektualnie, z autyzmem, z chorobami psychicznymi.
• W programie wychowawczo - profilaktycznym zawarte są działania uwrażliwiające na potrzeby uczniów niepełnosprawnych. Szkoła promuje wychowanie ducha humanizmu, tolerancji i szacunku dla ludzkiej odmienności. Zapisy te mają bezpośrednie przełożenie na plany wychowawcze zespołów klasowych oraz plan pracy zespołu ds. integracji.

 

REKOMENDACJE

• Należy kontynuować działania prowadzone przez nauczycieli wychowawców i zespół ds. integracji w zakresie uwrażliwiania uczniów pełnosprawnych na potrzeby ich niepełnosprawnych rówieśników.
• W dalszej pracy należy zwrócić uwagę na zaplanowanie większej ilości działań w obszarze integracji, takich jak: prezentacje i warsztaty dotyczące niepełnosprawności, przedstawianie twórczości i aktywności osób niepełnosprawnych, imprezy integrujące całą społeczność szkolną, włączanie uczniów niepełnosprawnych do wspólnych działań, np. projektów.
• Warto zadbać o podnoszenie kompetencji wszystkich nauczycieli w zakresie integracji.
• Dobrą praktyką sprzyjającą integracji w szkole mogą być działania wspierające integrację rodziców: zebrania z rodzicami o tematyce integracyjnej, imprezy integrujące rodziców.