Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi

nr 318 im. J. Ch. Andersena

ul. Teligi 3

01-777 Warszawa

 

„Jesteś odważniejszy niż przypuszczasz, silniejszy niż ci się wydaje i mądrzejszy niż myślisz.”

„Kubuś Puchatek” A. A. Milne

 

 

 „Elementy treningu uważności na zajęciach

integracji sensorycznej”

Innowacja programowo-metodyczna

 

 

 

Idea wiodąca innowacji pedagogicznej

 

Uważność (mindfulness/świadomość) to szczególny rodzaj uwagi: świadomej, nieosądzającej i skierowanej na bieżącą chwilę. Jest ona trudnym do zdefiniowania pojęciem, zwłaszcza w odniesieniu do dzieci.

We współczesnym świecie młodzi ludzie doświadczają wielu trudnych emocji, a obowiązki i oczekiwania otoczenia przyczyniają się do wysokiego poziomu stresu. Dzieci, zwłaszcza te z dysfunkcjami nie wiedzą, jak sobie z tym poradzić.

Często oczekuje się od nich, aby odpowiednio reagowały na polecenia typu „skoncentruj się” czy "uspokój się", jednak aby umiejętnie poradzić sobie z emocjami, należy wiedzieć jak to zrobić – jak się wyciszyć lub zrelaksować. Brak tych kompetencji, może budzić u nich jeszcze większy niepokój, gdyż podobne sygnały mogą odbierać jako kolejne wymaganie, któremu nie potrafią sprostać. Tymczasem umiejętność radzenia sobie z emocjami jest jedną z kluczowych życiowych potrzeb, aby móc zachować opanowanie i spokój w trudnych sytuacjach. Bycie uważnym wpływa w znaczący sposób na obniżenie poziomu stresu, zwiększenie poczucia pewności siebie i szczęścia.

Jako dorośli mamy wpływ na zdrowy i harmonijny rozwój dzieci. Możemy od najmłodszych lat wspierać je w rozpoznawaniu emocji, regulacji napięć, wyciszaniu się i szeroko pojętym radzeniu sobie ze stresem i wyzwaniami, jakie przynosi każdy dzień.

Ćwiczenia uważności oparte o metodę Eline Snel© proponują dzieciom narzędzia do rozwijania umiejętności koncentracji uwagi, a także samoświadomości własnego ciała, emocji, bycia uważnym zarówno na siebie, jak i inne osoby. 

Dzięki treningowi uważności dzieci uczą się rozpoznawać własne odczucia, potrzeby, emocje czy reakcje (zamiast wybuchać złością czy przyjmować strategię ucieczki) oraz podnoszą swoją odporność na stres, nieunikniony w codziennym życiu. Długofalowo wzmacniają te ośrodki w mózgu, które wspomagają zapamiętywanie informacji, zdolność skupiania uwagi, planowania, rozwój empatii, zdrowego poczucia własnej wartości oraz umiejętność tworzenia dobrych relacji z ludźmi czy wreszcie odpowiedzialności za własne zachowanie. Wprowadzenie elementów treningu stanowią profilaktykę dla zdrowego rozwoju kondycji psychofizycznej dziecka.

W trakcie treningu dzieci uczą się, między innymi:

• skupiać uwagę na danej aktywności czy przedmiocie, przenosić uwagę i zauważać rozproszenie;
• uspokajać ciało i umysł;
• obserwować, nazywać oraz rozumieć swoje emocje i procesy myślowe; dawać im przestrzeń i akceptować, na tyle, aby nie dać im się ponieść ani nie wypierać;
• być obecnym tu i teraz, nawet w obliczu nadchodzącego ekscytującego wydarzenia, przyjemnego i nieprzyjemnego;
• pewności siebie, dzięki świadomości stale pojawiających się osądów;
• rozwijać życzliwość wobec siebie i innych, co prowadzi do łagodności, ograniczenia przemocy i rozwoju akceptacji/tolerancji.

 

Założenia programowo-organizacyjne

 

Adresaci programu:

Uczestnikami programu innowacyjnego są wybrani przez terapeutów uczniowie klas II-V posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, w normie intelektualnej.

 

Wymiar przestrzenny:

Miejscem realizacji będzie szkolny gabinet integracji sensorycznej.

 

Wymiar czasowy:

Data rozpoczęcia: 4 X 2021

Data zakończenia: 10 VI 2022

 

Autorzy innowacji:

Monika Marchwińska-Różańska i Marlena Czeska – terapeutki integracji sensorycznej.

 

Realizatorzy innowacji:

Monika Marchwińska – Różańska, Marlena Czeska

 

Cele innowacji:

• poznanie siebie;
• zwiększenie świadomości swojego ciała;
• zwiększenie świadomości własnych emocji;
• nauka kontroli emocji własnych;
• obserwowanie powiązań między myślami, emocjami i reakcjami ciała;
• redukcja stresu;
• nauka radzenia sobie ze stresem.

Realizacja innowacji :

W zajęcia integracji sensorycznej zostaną wprowadzone elementy metody Eline Snel© zawarte w książkach: „Uważność i spokój żabki” oraz „Moja supermoc. Uważność i spokój żabki”. Ćwiczenia ujęte będą w bloki tematyczne:

 

• Uważność żabki – oddech.
• Smak, węch, słuch, wzrok, dotyk.
• Świadomość własnego ciała.
• Osobista prognoza pogody.
• Trudne uczucia.
• Świat myśli.
• Fajnie jest być życzliwym.
• Tajemnica szczęścia.

 

Przy realizacji innowacji niezbędne są nagrania dołączone do ww. książek oraz karty ksero z udostępnionych przez autorkę materiałów. Terapeuta elastycznie, na podstawie obserwacji postępów dziecka podejmuje decyzję o przejściu do kolejnego etapu pracy nad uważnością. Możliwe jest również wykorzystanie dodatkowych materiałów czy nagrań proponowanych przez innych trenerów uważności.

 

Korzyści płynące z innowacji

Innowacja ma na celu poprawę funkcjonowania ucznia w kontekście jego koncentracji uwagi, rozumienia siebie i własnych emocji oraz konstruktywnego radzenia sobie z nimi.

 

Uczeń m. in.:

• zdobywa większą zdolność skupiania uwagi;
• wykazuje się większą wrażliwością odczuwania własnego ciała i emocji;
• przejawia bardziej życzliwą i akceptującą postawę wobec samego siebie;
• doświadcza łagodniejszych emocji oraz zmienia ich odbiór; 
• łatwiej się uspokaja i pojawia się większa odporność na trudne sytuacje, dzięki czemu łatwiej mu zachować się adekwatnie do okoliczności.

Ewaluacja

 

Nadrzędne cele innowacji dotyczą rozwoju uczniów w obszarze koncentracji uwagi i emocji. Dla ewaluacji najistotniejsze będzie monitorowanie i obserwowanie zmian w funkcjonowaniu uczniów – czasu ich skupienia uwagi na określonej aktywności oraz umiejętności radzenia sobie z trudnymi emocjami. Zebrane w ten sposób informacje pomogą wyciągnąć odpowiednie wnioski, ukierunkują bieżące działania i ułatwią realizację celów podczas innych zajęć terapeutycznych.

Na koniec innowacji zostanie opracowane sprawozdanie z realizacji zamierzonych celów.